Ons redactielid Adrie Baars zal met enige regelmaat een korte samenvatting schrijven uit het boek REUMA & Alternatieve behandelmethoden, dat is uitgegeven door Het Reumafonds en geschreven door Prof.dr. Hans Rasker en dr. Bart van den Bemt, tweede druk 2014.

Behandelmethoden

Onderstaand laten we een aantal geneeswijzen de revue passeren.

Acupunctuur

Acupunctuur is een eeuwenoude behandelmethode die al rond 2.500 v.Chr. werd beoefend. Het is een onderdeel van de traditionele Chinese geneeskunde waarbij mensen werden behandeld met scherpe naalden (acu = scherp, pungere = steken). Een derde van de wereldbevolking heeft weleens met acupunctuur te maken gehad.  Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw wordt acupunctuur in Nederland steeds meer toegepast. In ons land zijn ongeveer duizend geregistreerde en een onbekend aantal niet-geregistreerde acupuncturisten. Er zijn ongeveer vierhonderd acupuncturisten die ook arts zijn.

Binnen de acupunctuur bestaan twee stromingen. De ene stroming houdt zich aan de oorspronkelijke denkbeelden, waarbij ook voedingsvoorschriften en leefregels een rol spelen. De andere stroming zet acupunctuur in als een moderne medische en technische mogelijkheid. Hieruit zijn nieuwe methoden ontwikkeld, zoals elektro-acupunctuur, maar ook nieuwe vormen van schedel- en ooracupunctuur. Acupressuur en acumassage worden ook tot de acupunctuur gerekend.

De klassieke acupunctuur gaat ervan uit dat alle ziekten worden veroorzaakt door een verstoring van het evenwicht in een mens. Dit evenwicht wordt gekenmerkt door de wisselwerking tussen yin en yang. Yang is het mannelijke (de zon, het scheppende, het positieve), yin het vrouwelijke (de maan, het ontvangende, het negatieve). Beide zijn uitingen van de levensenergie qi.

Ooracupunctuur

Er bestaan drie vormen van ooracupunctuur. De Frans arts Paul Nogier ontwikkelde vanaf 1951 de oudste vorm. Hij beschreef meer dan 200 punten in het oor die overeenkomen met bepaalde lichaamsdelen. Zo zou de oorlel met het hoofd overeenkomen, het midden van het oor met interne organen, en aan de bovenkant van het oor worden de benen gevonden. Chinese acupuncturisten gebruikten het idee van Nogier en maakten ook plattegronden van het oor en de organen  die er te vinden zijn. Er zijn kleine verschillen tussen de Chinese oorkaarten en die van Nogier.

Zowel bij Franse als bij Chinese ooracupunctuur worden per oor meestal 1 – 5 naalden gebruikt. Op de oornaalden kan ook elektro-acupunctuur worden toegepast. Bij de bestrijding van pijnklachten wordt vaak ooracupunctuur gebruikt. Er kunnen dan verblijfsnaalden of kleine magneetjes worden gebruikt die een acupunctuurpunt in het oor enkele dagen lang blijven stimuleren. Een heel enkele keer kunnen naaldjes kraakbeenontsteking veroorzaken. Daarom moet men de naaldjes verwijderen als men last krijgt van pijn of roodheid. Ook door het oor te verwarmen met elektriciteit of laser kan men invloed uitoefenen op een bepaald orgaan of lichaamsdeel.

Er worden ook wel kleine doorzichtige pleisters met een zeer klein metalen bolletje gebruikt. Deze pleisters blijven maximaal vijf dagen zitten.

Een derde variant is de zogenaamde auriculotherapie. Met behulp van een nieuwe vorm van polsdiagnostiek probeert de behandelaar inzicht te krijgen in de gezondheidstoestand van een persoon. Met behulp van de zogenaamde pols van Nogier (ook wel VAS genoemd, dat staat voor Vasculair Autonoom Signaal) zou inzicht in orgaanfuncties verkregen kunnen worden, maar ook in psychische, emotionele en spirituele eigenschappen.   

Aromatherapie

Aromatherapie wordt ook wel geur en smaaktherapie genoemd. De Egyptenaren en de Romeinen hadden al ontdekt dat geur- en smaakstoffen gebruikt kunnen worden bij verschillende klachten. De Franse chemicus René-Maurice Gattefossé gaf hieraan in de jaren vijftig van de vorige eeuw de naam aromatherapie. Uit geurende kruiden, bloemen, planten, bomen en dergelijke worden etherische oliën (essences) gehaald. Deze reukstoffen zouden een positief effect hebben op de zieke mens. Men kan deze stoffen in de huid masseren of als druppels op een suikerklontje innemen. Inhaleren met stoom, in huis verstrooien of als badolie gebruiken is ook mogelijk.

Een onderzoek bij mensen met reumatoïde artritis gaf de indruk dat men zich beter ging voelen door aromatherapiemassage. Bij mensen met knieartrose lijkt aromatherapiemassage ook een positief effect te hebben.

Bioritmiek

Bioritmen zijn schommelingen die een regelmatig patroon hebben, bijvoorbeeld in de loop van de dag of in de loop van het jaar (lente, zomer, herfst en winter). Bij mensen met reumatoïde artritis spelen bioritmen zeker een rol. Denk bijvoorbeeld aan ochtendstijfheid en pijn tijdens de nacht. Ook is er een duidelijk bioritme te herkennen in bijvoorbeeld het niveau van hormonen (waaronder de bijnierschorshormonen) en het immuunsysteem (afweersysteem) van het lichaam. Bij ouderen kunnen bioritmen vaak wat minder duidelijk te herkennen zijn. Onze biologische klok stuurt onder invloed van licht en donker ons dag- en nachtritme. Tegen de nacht gaat het lichaam meer melatonine produceren (omdat het dan donker wordt). Melatonine is een hormoon dat invloed heeft op de lichaamsfuncties. Het zorgt er onder andere voor dat we ’s nachts slapen.

De bioritmiek (ook wel chronobiologie of periodenleer genoemd) gaat ervan uit dat iemands lichamelijke, geestelijke en intellectuele prestaties worden bepaald door drie processen die in een bepaald ritme verlopen. Het lichaamsritme heeft volgens deze leer een cyclus (doorlooptijd) van 23 dagen. De eerste helft van deze cyclus is de plusfase. Men heeft dan de meeste kracht en werklust. De tweede helft van de cyclus is de minfase. Volgens de bioritmiek heeft het gevoelsritme een cyclus van 28 dagen (14 plusdagen en 14 mindagen). Het intelligentieritme ten slotte heeft een cyclus van 33 dagen (16,5 plusdagen en 16,5 mindagen).

De dagen waarop de plusfase overgaat naar de min-fase zijn de kritieke dagen. In die periode zouden bijvoorbeeld vaker hartaanvallen, ongevallen en complicaties bij operaties voorkomen. Met behulp van een ritmogram zou men kunnen berekenen welke dagen kritiek zijn en welke niet. Geneesmiddelen zouden in de minfase het meest effectief zijn, omdat het lichaam dan aan het opbouwen is. Krachtige behandelingen als baden, massage of operaties kan men het beste ondergaan in plusperioden. Men zou dan ook pijn het beste kunnen verdragen. 

Bloedtherapie

Er bestaan verschillende vormen van bloedtherapie.

Eigenbloedtherapie: Bij eigenbloedtherapie wordt ongeveer 10 ml bloed van de persoon zelf ingespoten, in de bilspier of onder de huid. Eerst voelt men zich enkele uren vermoeid, daarna zou men zich beter moeten voelen. Het eigen bloed wordt in het lichaamsweefsel afgebroken. De eiwitten, zouten, mineralen, hormonen, afweerstoffen en enzymen die daarbij vrijkomen, zouden werken als een prikkel om het eigen lichaam te stimuleren.

Hematogene oxidatietherapie: Hematogene oxidatietherapie wordt ook wel ozontherapie genoemd. Het gaat hier om de zogenaamde Blutwaschungen. Ongeveer 60 ml bloed van de persoon zelf wordt in een ruimte met zuurstof gebracht. Het bloed neemt deze zuurstof op. Daarna wordt het bloed met een speciaal ultraviolet licht bestraald. Hierdoor zou de zuurstof in ozon worden omgezet. Het bloed wordt vervolgens teruggespoten in de persoon.

Bloesemremedies

Bloesemremedies worden ook wel Bachbloesemremedies genoemd (naar de Engelse arts Edward Bach, 1886 – 1935). Ook de termen bloesemtherapie en chakratherapie komen voor. Verder bestaan de zogenaamde Californische remedies, waarbij de bloemen uit Californië komen. Aanhangers van deze leer zien ziekte als een toestand waarbij de ziel (het hogere ik) van de mens en de persoonlijkheid niet in evenwicht zijn. Klachten zouden samenhangen met bepaalde karaktereigenschappen. Het stellen van een diagnose gebeurt meer op basis van iemands karakter dan op basis van lichamelijke verschijnselen. Heeft men een aandoening aan de handen, dan kan dat te maken hebben met verkeerde daden en trots. Is men arrogant of star, dan kan men last krijgen van stijfheid en stramheid van het lichaam.

Met behulp van speciaal geprepareerde mengsels (remedies) wordt ervoor gezorgd dat er weer evenwicht komt in lichamelijke en emotionele verstoringen. Bach ontwikkelde 38 remedies, passend bij net zo veel karaktereigenschappen of emoties, bijvoorbeeld depressie, angst, gebrek aan interesse in het heden, eenzaamheid, overbezorgdheid, overgevoeligheid en onzekerheid. Bach associeerde elke emotie met bloemen, die als remedie worden gebruikt. Voor noodsituaties wordt een rescue-remedie aanbevolen die bereid is uit vijf bloemen.